"Сӑрҫи" заповедникри фотокапкӑнсем хӑмӑр упана ӳкерсе илнӗ. Эппин, Чӑваш Енре ҫак тискер чӗрчунсем хӗл ыйхинчен вӑраннӑ.
Фотокапкӑнсем упа вӑрманта апат шыранине ӳкернӗ. Ӑна ӑннӑ темелле - вӑл хӗлле вилнӗ чӗрчун виллине тупнӑ.
Юлашки статистика кӑтартнӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре 30 ытла хӑмӑр упа пурӑнать. Вӗсене республикӑри Хӗрлӗ кӗнекене кӗртнӗ.
Канаш районӗнчи биологсем сайра тӗл пулакан поляр тӑманине асӑрханӑ. Палӑртмалла: юлашки 20 ҫулта ҫак кайӑка республикӑра виҫӗ хутчен кӑна курнӑ, 2010 ҫулта ӑна Чӑваш Енӗн Хӗрлӗ кӗнекине кӗртнӗ.
Ҫак тӑманана чӗрчунсен тӗнчине сыхлакан дирекцин директорӗн ҫумӗ Геннадий Исаков асӑрханӑ. Вӑл кайӑксене 20 ҫул тӗпчет, ку таранччен вара поляр тӑманине республикӑра пӗрремӗш хут курнӑ. Унччен ӑна Чӑваш Енре сӑн ӳкерме май килмен.
Специалистсем палӑртнӑ тӑрӑх, республикӑра юр сахал пулни, шӑши евӗр кӑшлакан чӗрчунсем ӗрчесе кайни ҫак тӑманашӑн лайӑх, ҫавӑнпа вӑл кунта тупӑннӑ та.
Шел те, хитре тӗслӗ тӑманана браконьерсем тытма кӑмӑллаҫҫӗ, унран катемпи тӑваҫҫӗ. Кайӑка вӗсенчен сыхлас тӗллевпе ӑна Хӗрлӗ кӗнекене кӗртнӗ те ӗнтӗ.
ЧР Ҫутҫанталӑк минстерстви «Чӑваш Енӗн Хӗрлӗ кӗнекине» ҫӗнӗрен кӑларасшӑн. Кун пирки аукцион ирттерессине пӗлтернӗ. Ведомство кӗнекене ҫӗнетсе кӑларма 2,8 миллион тенкӗ тӑкаклама хатӗр. Укҫа-тенке республика хыснинчен уйӑрӗҫ.
Аукционра ҫӗнтернӗ подрядчикӑн кӗнекене кӑларас ӗҫе Чӑваш Енри Хӗрлӗ кӗнекен Правительство комиссийӗн пайташӗсене, ӑслӑлӑх кандидадӗнчен пӗчӗкрех мар специалистсене явӑҫтармалла.
Ҫӗнӗ кӑларӑма Раҫҫӗйӗн Хӗрлӗ кӗнекине кӗртнӗ, пирӗн регионта ӳсекен ӳсен-тӑран, кӑмпа, лишайник списокне, юлашки 50 ҫулта Чӑваш Енре ҫухалнӑ ӳсен-тӑрана тата ыттине кӗртмелле.
Ҫӗнетнӗ кӗнекен кӑҫал раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗччен тухмалла.
Патӑрьел районӗн прокуратури информаци, информаци технологийӗсем, информацие хӳтӗлесси ҫинчен калакан саккуна мӗнле пӑхӑннине тӗрӗсленӗ. Пресс-служба пӗлтернӗ тӑрӑх, сайра тӗл пулакан чӗрчунсене сутакан сайтсене тупса палӑртнӑ.
Сайтсенче Раҫҫей Хӗрлӗ кӗнекине тата Пӗтӗм тӗнчери ҫутҫанталӑка сыхлакан пӗрлӗхӗн Хӗрлӗ кӗнекине кӗртнӗ чӗрчунсене сутасси пирки пӗлтернӗ.
Сайта кӗрекенсем кирек хӑш вӑхӑтра та каракал ҫурине, мандаринка кӑвакалне туянма пултарнӑ. Сайта ирӗклӗнех кӗме май пулнӑ, регистраци тата пароль ыйтман.
Патӑрьел районӗн прокуратури суда 3 тавӑҫ янӑ. Вӗсене пӑхса тухса тивӗҫтернӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗн прокуратури тӗнче тетелӗнчи пӗр сайтра каракал ҫурисене сутнине асӑрханӑ. Тӳрех палӑртмалла: ҫак чӗрчуна Пӗтӗм тӗнчери ҫутҫанталӑка сыхлакан пӗрлӗхӗн Хӗрлӗ кӗнекине кӗртнӗ.
Сайтри пӗлтерӗве курсанах прокуратура унпа кӑсӑкланма тытӑннӑ. Унта каракал ҫурин тӗсне, хакне кӑтартнӑ. Сутакан ҫын хӑйӗн номерне те ҫырнӑ. Анчах тискер чӗрчунсенче сутма ирӗк паракан хыпар сайтра пулман.
Прокуратура ӗҫченӗсем ҫав ҫынпа ҫыхӑннӑ. Унтан вӗсем суда ҫак хыпара тӗнче тетелӗнче вырнаҫтарма юраманнине ҫирӗплетмешкӗн заявлени панӑ.
Чӑваш Енре паян пеликан курнӑ. Ӑна Валерия Никифорова орнитолог Йӗпреҫ районӗнче асӑрханӑ. Кайӑка ларнӑ ҫӗрте ӳкерсе ӗлкӗреймен, анчах вӑл ҫӳл тӳпене хӑпарсан вӑл кадра лекнӗ.
Пеликана курнине орнитологсем хӑпартланса каласа кӑтартнине ӑнланма пулать. Раҫҫейӗн Хӗрлӗ кӗнекинчи ҫак вӗҫенкайӑка пирӗн тӑрӑхра юлашки хутчен 200 ҫул каялла кӑна асӑрханӑ иккен.
2009 ҫулта вара пирӗн тӑрӑхра кӗрен фламинго вӗҫсе иртнине асӑрханӑ. Ку вӑл — архивра ҫырса хӑварнисем тӑрӑх хакласан. Пеликан пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна вӗҫсе ҫӳрекен кайӑк шутланать. Унӑн йӑва ҫавӑракан чи ҫывӑх вырӑнӗ — Атӑлӑн анат тӑрӑхӗ.
Амур барсӗ. Тепӗр ячӗ ун — Инҫеттухӑҫ леопарчӗ. Вырӑнти вӑхӑтпа паян 09:00 пулать ӗнтӗ, Инҫет Тухӑҫра ҫак чӗрчуна ҫапса кайнӑ. Паян ирхи тӑрсан ҫакӑн пирки чылай МИХ ҫырса пӗлтерчӗ. Хам пулсассӑн кунашкал кушак тӗсӗ пуррине пӗлместӗмччӗ те, капла вара ҫӗнни самай пӗлтӗм.
Амур барсӗ, иккен, питӗ сайра тӑрса юлнӑ пысӑк кушак тӗсӗ. Тӗнчипе те вӗсен йышӗ 80 ҫитмест. 57-шӗ вара Тинӗсҫум (ытлашши чӑвашлатма юратманнисем валли — Приморье) тӑрӑхӗнчи «Земля леопарда» (чӑв. Леопард ҫӗрӗ) наци паркӗнче пурӑнаҫҫӗ. Шӑп ҫавӑнта пулса иртнӗ те тет пӑтӑрмахӗ — пысӑк кушак Nissan Wingroad урапа айне лекнӗ. Шеремечӗ вӑйлах аманнӑ курӑнать, вырӑнтах вилсе кайнӑ. Халь ку ӗҫ тӗлӗшӗпе тӗрӗслев пырать — айӑплине шыраҫҫӗ.
Мӗн пирки пуҫларӑм-ха ҫак калаҫӑва? Амур барсне, паллах, питӗ шел. Сахал тӑрса юлнӑ кушак вилни уйрӑмах пӑшӑрхантарать. Анчах тӗп сӑмахӑм манӑн хамӑр пирки. Чӑвашсем ҫинчен.
Паян чӑваш хастарӗсем Патшалӑх суверенитечӗ пирки калакан декларацине йышӑннӑранпа 25 ҫул ҫитнине палӑртрӗҫ.
+0.3 °C